پنجره ای به مذهب صابئین مندايی ایران

مقدمه

صابئین مندايی- پيروان حضرت يحيي (ع)-  از كهن‌ترين اقوام يكتاپرست و اهل كتاب هستند كه قدمت خود را از زمان حضرت آدم (ع) تخمين مي‌زنند. ريشه‌هاي مندايي رامي‌توان در آيين‌هاي گنوسيك به خصوص اِنسي‌ها رديابي كرد. اين قوم در استان خوزستان خصوصاً  اهواز در نزديكي رود كارون زندگي مي‌كنند و بسياري از هموطنان به جز برخی همشهريان خوزستاني‌شان حتي نامي از آنان نشنيده‌اند و اين گمنامي گاهاً موجب سوء تعبير و غلط‌انديشي در باب اعتقادات و مذهب و مناسكشان شده است. مشخصه و مهم‌ترين بخش مذهب صابئین طهارت وغسل تعميد (مَصوِتا) مي‌باشد، كه هر مؤمن مندايي بايد در يكشنبه و همچنين در شرايط خاصي مانند طهارت، ازدواج، مرگ و … آن را انجام مي‌دهد. غسل تعميد حتماً بايد در آب رودخانه (يَردِنا) توسط روحاني ديني انجام پذيرد.

از اين آئين كهن تاريخي در قرآن كريم ياد شده است. اين قوم در تاريخ به اسامي صُبّي، مغتسله، مندايي و يحيائي شناخته مي‌شوند و گويا نام «صابئین» تعبيري است كه قرآن به كار برده و بعد اين قوم نيز خود را به اين اسم معرفي كرده‌اند و به عنوان يك دين الهي در جامعه اسلامي به رسميت شناخته شدند. محققان مدعي‌اند كه كلمه «صابي» عِبري است و به معناي «فرو رفتن در آب براي تعميد» مي‌باشد. در دايره‌المعارف فرانسه و فرهنگ دهخدا آمده است كه: صائبين جمع عربي صابي و مشتق از ريشه عبري «ص.ب.ع» به معناي فرو رفتن در آب» است، يعني تعميدكنندگان كه به هنگام تعريب، «عين» آن ساقط شده است. و اصطلاح «مندائي» از لفظ آرامي «مندا» يا «مندي» به معناي معرفت است،كه نام بزرگترين فرشته و منجي اين مذهب به شمار مي‌رود و آن معرفتي است كه از خود هستي به وجود آمده است.